Szpadel (także: sztychówka) – narzędzie ręczne przeznaczone do rozcinania gleby, kopania i robienia wykopów; rodzaj łopaty. Pierwotnie szpadel wykonany był z drewna. Po odkryciu rzemiosła metalurgicznego szpadle zaczęto zaopatrywać w ostrzejsze zakończenia z metalu.